والس پریچهر

نت پیانو آهنگ والس پریچهر

در سال ۱۲۹۹ رضا کمال شهرزاد یکی از مشهورترین اثرهایش یعنی اُپِرت پریچهر و پریزاد را نوشت (والس پریچهر). او این اثر را با الهام از آثار موزیکال ساخته شده در قفقاز خلق کرد. پریچهر و پریزاد برای اولین بار در آذر سال ۱۳۰۰ خورشیدی در سالن گراند هتل تهران به صحنه رفت و با استقبال بسیاری روبه‌رو شد. نقش اول این نمایش را خانم پری آقابابیان معروف به مادام آقابابف بر عهده داشت. او که تحصیل‌کرده رشته تئاتر در مسکو و برلین بود از نخستین زنان بازیگر و خواننده اپرا در ایران به شمار می‌رود.

درویش خان با استفاده از دانش موسیقی غربی و البته احاطه به موسیقی ایرانی سعی در ساختن موسیقی مناسب حال و هوای این اُپِرت کرد. متأسفانه مثل بسیاری چیزها و آثار هنری دیگر آن دوران ایران اطلاعات زیادی در مورد این کار در دسترس نیست. گفته می‌شود صفحه‌های از این اجراها وجود دارد. که احتمال یا از بین رفته و یا در آرشیوهای خصوصی و دور از دسترس عموم قرار دارد.

درویش‌خان با دانستن اصول موسیقی علمی و غربی و یادگرفتن موسیقی ایرانی از کسانی مثل آقا میرزا حسینقلی و میرزا عبدالله به موسیقی احاطه کامل داشت و ابداعات بسیاری وارد موسیقی ایرانی کرد. در کارهای او می‌شود قطعاتی با اصطلاح موسیقی غربی مثل والس و پولکا و مارش دید. همچنین ساخت پیش‌درآمد را هم به او نسبت می‌دهند، که یک قطعه بدون کلام ضربی که در ابتدا و قبل از آواز اجرا می‌شود درویش‌خان در حفظ و اشاعه موسیقی ایران هم کارهای بسیاری کرد بسیاری از بزرگان موسیقی ایران از شاگردان او بودند. کسانی مثل ابوالحسن صبا، موسی معروفی، نورعلی برومند و البته مرتضی خان نی داود.

منبع: پادکست مترونوم

غلامحسین درویش، در سال ۱۲۵۱ هجری خورشیدی در تهران زاده شد. پدرش حاجی بشیر از اهالی زیدشت طالقان و مادرش از ترکمانان بود. علت شهرت وی به نام درویش خان، این بود که پدرش هنگام صدا زدن وی، از لفظ «درویش» استفاده می‌کرد و همین نام بعدها به عنوان نام خانوادگی غلامحسین برگزیده شد و او به درویش‌خان یا غلامحسین‌خان درویش معروف شد.

غلامحسین به دربار شاه رفت‌وآمد داشت و ساز نوازندگان را می‌شنید. سپس پیش آقا حسینقلی به تکمیل فن خود پرداخت و بعد از سال‌ها تمرین در نواختن تار و به ویژه سه‌تار مهارت یافت و بهترین شاگرد استاد خود شد. در این دوران، آشنایی با برادر بزرگتر آقا حسینقلی، میرزا عبدالله فراهانی که نوازنده تار و سه‌تار بود، به کار او غنای بیشتری بخشید.

با ظهور جنبش مشروطه ایران در نخستین کنسرت‌هایی که در انجمن اخوت تشکیل شد وی سمت ریاست و رهبری ارکستر را داشت.